کاشت نعنا در باغچه و گلدان

آیا می‌دانستید یک بوته کوچک نعنا در شرایط مناسب می‌تواند تا شعاع ۶۰ سانتیمتری خود را پر کند؟ کاشت نعنا در باغچه یکی از بهترین روش‌ها برای داشتن گیاهی خوش‌عطر، پرکاربرد و همیشه‌سبز است. این گیاه معطر به دلیل رشد سریع و نیاز به نگهداری کم، گزینه مناسبی برای افراد مبتدی در باغبانی محسوب می‌شود. همچنین، طرز کاشت نعنا در باغچه بسیار ساده است و شما می‌توانید به راحتی آن را در گلدان یا باغچه پرورش دهید.

نحوه کاشت نعنا در گلدان نیز کار دشواری نیست. این گیاه به‌جز پر آب نگه‌داشتن به مراقبت خاص دیگری نیاز ندارد و در تمام طول سال برگ‌های تازه و معطر نعنا را برای شما تأمین می‌کند. البته برای داشتن بهترین نتیجه، بهتر است گلدان‌ها را در محیطی با دمای روزانه ۱۸ تا ۲۱ درجه و شبانه ۱۲ تا ۱۵ درجه سانتی‌گراد نگهداری کنید.

به طور کلی، کاشت نعنا در دو فصل بهار و پاییز انجام می‌شود، اما کشت بهاره به کاشت پاییزه ترجیح داده می‌شود و بهترین زمان کاشت در بهار، اواخر اردیبهشت و اوایل خرداد است. نعنا جزء سبزی‌های معطر، پرمصرف و پرخاصیت روزانه ماست که به‌عنوان یک گیاه دارویی، خشک و تازه آن در آشپزخانه همه ایرانی‌ها یافت می‌شود.

در این مقاله، روش‌های مختلف کاشت نعنا در باغچه، نحوه مراقبت و برداشت آن را به شما آموزش خواهیم داد تا بتوانید از این گیاه خوش‌عطر و پرخاصیت در منزل بهره‌مند شوید.

روش های کاشت نعنا در باغچه و گلدان

[caption id="attachment_5192" align="aligncenter" width="675"]

تصویر نعنا کاشته شده در گلدان و باغچه[/caption]

نعنا گیاهی است که به سه روش اصلی کاشته می‌شود. هر کدام از این روش‌ها مزایای خاص خود را دارند که در ادامه به آن‌ها می‌پردازیم.

1. کاشت از طریق قلمه

کاشت از طریق قلمه ساده‌ترین روش برای پرورش نعنا محسوب می‌شود. برای این کار:

1. یک ساقه سالم و قوی به طول ۱۰-۱۵ سانتی‌متر از گیاه نعنا جدا کنید

2. برگ‌های پایینی را بردارید تا بیشتر از سه برگ روی ساقه باقی نماند

3. قلمه را در یک لیوان آب قرار دهید به‌طوری که تمام قسمت بدون برگ زیر آب باشد

4. ظرف را در محلی گرم و با نور غیرمستقیم نگهداری کنید

5. پس از ۷-۱۰ روز، ریشه‌ها ظاهر می‌شوند

6. بعد از ریشه‌دار شدن، قلمه را در گلدان حاوی خاک غنی بکارید

برای کاشت قلمه در گلدان، ابتدا سوراخی به عمق ۳ سانتی‌متر ایجاد کنید و قلمه را داخل آن بکارید. سپس اطراف آن را با خاک بپوشانید و آبیاری کنید.

2. کاشت از طریق بذر

اگرچه کاشت نعنا در باغچه از طریق بذر چندان رایج نیست، اما با رعایت نکات زیر می‌توانید از این روش نیز استفاده کنید:

1. بذرهای نعنا را روی خاک سبک و غنی بپاشید

2. روی بذرها را با لایه نازکی از خاک (کمتر از نیم سانتی‌متر) بپوشانید

3. با استفاده از آبپاش یا اسپری، خاک را مرطوب نگه دارید

4. گلدان را در مکانی با نور غیرمستقیم قرار دهید

5. پس از ۷-۱۴ روز، جوانه‌ها ظاهر می‌شوند

مهمترین نکته در کاشت بذر نعنا، حفظ رطوبت مناسب خاک است. خاک نباید خیلی خشک یا خیلی مرطوب باشد. زمان مناسب کاشت بذر در فصل بهار یا پاییز در مناطق بدون یخبندان است.

3. کاشت نعنا در باغچه از طریق ریشه

کاشت از طریق ریشه سریع‌ترین روش برای برداشت نعنا است. این روش به شما امکان می‌دهد در عرض چند هفته از نعنای تازه استفاده کنید:

1. ریشه‌های نعنا را از مراکز باغبانی یا از گیاهان موجود تهیه کنید

2. گلدانی با عمق و عرض حداقل ۳۰ سانتی‌متر انتخاب کنید

3. از مخلوط خاک حاصلخیز با زهکشی مناسب استفاده کنید

4. ریشه‌ها را در عمق ۵-۱۰ سانتی‌متری خاک قرار دهید

5. خاک را به آرامی روی ریشه‌ها فشار دهید

6. به خوبی آبیاری کنید

عمق کاشت ریشه نباید از ۱۲ سانتی‌متر بیشتر باشد، زیرا این امر باعث کاهش قدرت رویشی گیاه می‌شود. همچنین کشت در عمق کم نیز مناسب نیست چون ممکن است ریشه‌ها در هوای سرد آسیب ببینند. برای کاشت نعنا  در باغچه، فاصله بین ردیف‌ها را ۵۰ تا ۷۰ سانتی‌متر و فاصله بین گیاهان را ۱۵ تا ۲۰ سانتی‌متر در نظر بگیرید.

آماده‌سازی محیط کاشت نعنا در باغچه

[caption id="attachment_5190" align="aligncenter" width="675"]

تصویر نعنا کاشت شده در باغچه[/caption]

برای داشتن یک بوته نعنای شاداب و پربار، محیط کاشت مناسب یکی از مهم‌ترین عوامل است. آماده‌سازی صحیح بستر کاشت نعنا باعث می‌شود تا این گیاه خوش‌عطر به بهترین شکل رشد کند.

انتخاب گلدان یا محل مناسب در باغچه

نعنا گیاهی با رشد سریع و گسترده است و به همین دلیل انتخاب گلدان مناسب اهمیت زیادی دارد. گلدانی انتخاب کنید که قطر آن حداقل ۳۰.۵ سانتی‌متر باشد، زیرا نعنا برای رشد به فضای کافی نیاز دارد. از گلدان‌های پهن و کم‌عمق استفاده کنید، چرا که این نوع گلدان‌ها بدون فشرده کردن ریشه‌ها، فضای بیشتری برای گسترش شاخه‌های جدید فراهم می‌کنند.

درباره جنس گلدان، نظرات متفاوتی وجود دارد. برخی منابع گلدان‌های پلاستیکی را پیشنهاد می‌کنند زیرا بستر را مرطوب‌تر نگه می‌دارند، در حالی که منابع دیگر گلدان‌های سفالی را توصیه می‌کنند تا از سوختن ریشه‌ها با افزایش دمای خاک جلوگیری شود.

نوع خاک مناسب برای کاشت نعنا در باغچه

نعنا در اکثر خاک‌ها رشد می‌کند، اما برای داشتن گیاهی سالم و پربار، خاک مناسب ضروری است. بهترین خاک برای کاشت نعنا، خاکی با زهکشی خوب، غنی از مواد آلی و با قابلیت حفظ رطوبت است.

می‌توانید از ترکیب زیر برای تهیه خاک مناسب استفاده کنید:

• مخلوطی از پیت ماس یا کوکوپیت همراه با پرلیت یا ماسه

• ترکیبی از کمپوست و خاک باغچه

• افزودن ورمیکولیت برای بهبود کیفیت خاک

سطح pH مناسب برای خاک نعنا بین ۶ تا ۷.۵ است که محیطی خنثی برای رشد گیاه فراهم می‌کند.

نور و دمای ایده‌آل برای رشد بهتر

نعنا به نور کافی برای رشد نیاز دارد و باید روزانه حداقل ۳ تا ۴ ساعت در معرض نور مستقیم خورشید قرار گیرد. برخی منابع توصیه می‌کنند که ۵ تا ۶ ساعت نور غیرمستقیم نیز برای رشد این گیاه کافی است.

بهترین دما برای رشد نعنا بین ۱۸ تا ۲۱ درجه سانتی‌گراد است. نعنا نسبت به تغییرات شدید دمایی حساس است و دچار شوک می‌شود، بنابراین از قرار دادن گلدان در کنار منابع گرمایشی مانند بخاری یا در معرض باد سرد کولر خودداری کنید.

بهترین مکان برای نگهداری گلدان نعنا، نزدیک پنجره جنوبی یا در بالکن است. این مکان علاوه بر تأمین نور کافی، گردش هوای مناسبی نیز دارد که برای رشد بهتر نعنا ضروری است.

مراقبت‌های لازم پس از کاشت نعنا در باغچه

پس از کاشت نعنا در باغچه، نوبت به مراقبت‌های مداوم می‌رسد تا گیاه شما سالم و پربار باقی بماند. این مراقبت‌ها شامل آبیاری، کوددهی، هرس و کنترل آفات می‌شود که در ادامه به هر یک می‌پردازیم.

نحوه آبیاری منظم و مؤثر

برای رشد بهینه نعنا، خاک گلدان باید همواره مرطوب (نه خیس) باشد. ابتدا از زهکش مناسب گلدان اطمینان حاصل کنید و سپس بسته به دمای محیط، گیاه را روزانه دو بار به مقدار کم آبیاری کنید. بهتر است قبل از آبیاری مجدد، سطح خاک را لمس کنید و در صورت خشک بودن، به اندازه‌ای آبیاری کنید که آب از سوراخ زهکشی خارج شود.

از خیس کردن شاخ و برگ خودداری کنید، زیرا این کار احتمال بروز بیماری‌های قارچی را افزایش می‌دهد. اگر برگ‌های نعنا زرد و افتاده به نظر می‌رسند، میزان آبیاری را کاهش دهید و از زهکشی مناسب خاک مطمئن شوید.

کوددهی و تغذیه گیاه

بهتر است از دادن کود زیاد به نعنا خودداری کنید، زیرا باعث تغییر طعم گیاه می‌شود. با این حال، اگر مشاهده کردید که گیاه کمبود تغذیه دارد و به خوبی رشد نمی‌کند، می‌توانید مقداری کود مایع به آن بدهید.

برای تغذیه مناسب نعنا:

1. هر ۴ تا ۶ هفته یکبار می‌توانید از کود مخصوص سبزیجات با نصف مقدار توصیه شده استفاده کنید

2. کودهای کم نمک را انتخاب کنید، زیرا نمک می‌تواند نوک برگ‌های نعنا را قهوه‌ای کند

3. برای کاشت در گلدان، ماهی یکبار کود مایع مناسب است

هرس کردن برای رشد بهتر

هرس منظم نعنا باعث رشد جوانه‌های جانبی بیشتر و پرپشت‌تر شدن بوته‌ها می‌شود. حدود یک سوم از نعنا را بعد از گلدهی هرس کنید. همچنین ساقه‌های گلدهنده را سریعاً جدا کنید، زیرا از رشد کامل شاخ و برگ اصلی جلوگیری می‌کند.

برای هرس موثر، با استفاده از قیچی یا حتی با نوک انگشتان خود، ساقه‌های شکسته، بیمار یا متقاطع را قطع کنید. هرس کردن نه تنها به گیاه آسیب نمی‌رساند، بلکه می‌تواند رشد نعنا را نیز افزایش دهد.

کنترل آفات و بیماری‌ها

سبزیجات معطر مانند نعنا مستعد ابتلا به شپشک مومی، مگس سفید، شته‌ها، کنه‌ها و عنکبوت هستند. سه آفت مهم نعنا عبارتند از: کرم ریشه، کنه تارعنکبوتی دو لکه‌ای و شته‌ها.

نشانه‌های آلودگی به شته‌ها شامل لوله‌ای شدن، چروک و زرد شدن برگ‌هاست. برای مقابله با آفات می‌توانید از فشار آب، صابون‌های حشره‌کش، پنبه آغشته به الکل و سموم ارگانیک استفاده کنید.

بیماری‌های شایع نعنا شامل زنگ نعنا، لکه گرد، پوسیدگی ریشه و پژمردگی ورتیسیلیومی است. برای پیشگیری از بیماری‌ها، از آبیاری بیش از حد گیاه خودداری کنید و تهویه مناسب را تأمین نمایید.

برداشت و نگهداری نعنا

برداشت صحیح نعنا و نگهداری مناسب آن، پایان موفقیت‌آمیز مسیر پرورش این گیاه معطر است. با رعایت چند نکته ساده، می‌توانید از عطر و طعم نعنای تازه در تمام طول سال بهره‌مند شوید.

زمان مناسب برای برداشت برگ‌ها

بهترین زمان برداشت نعنا قبل از گل دادن است، زیرا در این مرحله بیشترین عطر و طعم را دارد. برای دریافت نتیجه بهتر، نعناها را در صبح‌های زود بچینید. بر اساس تحقیقات، در سال می‌توان 2 تا 3 بار محصول نعنا را برداشت کرد.

زمان مناسب برای اولین برداشت، از اواخر خرداد تا اواخر تیرماه است. دومین مرحله برداشت از 10 مرداد تا 15 مهر و سومین مرحله تا 15 آذر امکان‌پذیر است. همچنین برای استخراج بیشترین میزان اسانس، مرحله گلدهی زمان مناسبی است.

هنگام برداشت، از قیچی تیز برای جدا کردن ساقه‌ها در نزدیکی سطح خاک استفاده کنید. توصیه می‌شود در هر چین بیش از یک سوم گیاه برداشت نشود تا از ضعیف شدن و از بین رفتن آن جلوگیری شود.

روش‌های خشک‌کردن و فریز کردن نعنا

خشک کردن نعنا:

• خشک کردن در سایه: نعناها را روی پارچه‌ای تمیز در محلی سایه با جریان هوا قرار دهید

• استفاده از فر: نعنا را در دمای 85 درجه سانتیگراد به مدت 2-3 دقیقه در فر قرار دهید

• روش مایکروویو: برگ‌ها را روی دستمال کاغذی گذاشته و به مدت 1.5 دقیقه در مایکروویو قرار دهید

• استفاده از پنکه: نعناها را با ساقه روی پارچه‌ای تمیز پهن کرده و باد پنکه را 10-12 ساعت روی آنها تنظیم کنید

فریز کردن نعنا: برای فریز کردن، نعنا را پاک کرده و پس از شستشو، آب اضافی آن را کاملاً بگیرید. سپس برگ‌ها را درون کیسه یا ظروف مخصوص قرار داده و در فریزر بگذارید. روش دیگر، منجمد کردن برگ‌های نعنا در قالب‌های یخ است که برای استفاده در نوشیدنی‌ها مناسب است.

نکاتی برای افزایش عطر و طعم نعنا

برای حفظ عطر و طعم نعنای خشک شده، آن را در ظروف دربسته و در محیطی خنک، تاریک و خشک نگهداری کنید. برای جلوگیری از تغییر رنگ و از بین رفتن کیفیت نعنا، از قرار دادن آن در معرض نور مستقیم خورشید خودداری کنید.

یکی از بهترین روش‌های نگهداری نعنا خشک، استفاده از فریزر است که محیطی تاریک و خنک فراهم می‌کند و از فساد و سیاه شدن نعنا جلوگیری می‌کند. بسته‌بندی نعنا در ظروف غیر قابل نفوذ مانند شیشه‌های دربسته یا کیسه‌های زیپ‌دار نیز به حفظ عطر و طعم آن کمک می‌کند.

در نهایت، نعنا را جدا از سایر مواد نگهداری کنید، زیرا ممکن است عطرها و اسانس‌های دیگر را جذب کند. از هر یک کیلوگرم نعنا تازه، حدوداً 50 گرم نعنای خشک به دست می‌آید.

نتیجه‌گیری | زومکشمت

کاشت نعنا در باغچه، همان‌گونه که دیدید، کاری بسیار ساده و لذت‌بخش است. این گیاه خوش‌عطر و پرخاصیت با کمترین امکانات رشد می‌کند و می‌تواند سال‌ها شما را از عطر و طعم بی‌نظیر خود بهره‌مند سازد. البته باید توجه داشت که انتخاب روش مناسب کاشت، چه از طریق قلمه، بذر یا ریشه، نقش مهمی در موفقیت شما خواهد داشت.

بنابراین اگر تازه‌کار هستید، روش قلمه‌زنی بهترین گزینه برای شروع است. خاک مناسب، گلدان با زهکشی خوب و نور کافی، همگی عواملی هستند که رشد بهینه نعنا را تضمین می‌کنند. همچنین آبیاری منظم و هرس به‌موقع باعث می‌شود بوته‌های نعنای شما پرپشت و پربار باشند.

پس از برداشت، می‌توانید نعنا را تازه مصرف کنید یا با روش‌های خشک کردن و فریز کردن، آن را برای مصارف بعدی نگهداری کنید. به این ترتیب، در تمام طول سال می‌توانید از این گیاه دارویی ارزشمند استفاده کنید.

حقیقتاً نعنا گیاهی سخاوتمند است که با کمی توجه و مراقبت، محصول فراوانی به شما هدیه می‌دهد. اکنون که با تمام مراحل کاشت نعنا در باغچه  آشنا شده‌اید، می‌توانید بدون نگرانی این تجربه لذت‌بخش را آغاز کنید و از داشتن گیاهی همیشه‌سبز و معطر در خانه یا باغچه خود لذت ببرید.

سوالات متداول

[faq_accordion]