آموزش کاشت اسفناج در گلدان

آیا می‌دانستید که کاشت اسفناج در چین به‌قدری گسترده است که این کشور به تنهایی ۸۵ درصد از اسفناج جهان را تولید می‌کند؟

این سبزی فوق‌العاده سرشار از ویتامین‌های متنوع از جمله ویتامین A، C، K و همچنین آهن، کلسیم، مس و ید است که آن را به یکی از مغذی‌ترین سبزیجات تبدیل کرده است. به همین دلیل سالانه در سراسر دنیا حجم وسیعی از مزارع و گلخانه‌ها به کاشت اسفناج اختصاص داده می‌شود.

خوشبختانه آموزش کاشت اسفناج در گلدان کار چندان دشواری نیست و می‌تواند تجربه‌ای لذت‌بخش و سودآور باشد. این گیاه سرمادوست در شرایط آب و هوایی معتدل و خنک به خوبی رشد می‌کند و به دلیل دوره رشد کوتاه، می‌توانیم آن را چندین بار در طول سال کشت کنیم.

در این مقاله، ما به شما نشان خواهیم داد چگونه با حداقل امکانات، اسفناج خوشمزه و سالم را در گلدان پرورش دهید. از انتخاب گلدان مناسب گرفته تا تأمین شرایط محیطی ایده‌آل (حداقل روزی ۳ ساعت نور مستقیم خورشید)، همه چیز را قدم به قدم توضیح خواهیم داد.

آموزش کامل کاشت اسفناج و پرورش آن | 1404

انتخاب گلدان و آماده‌سازی بستر کاشت

برای شروع کاشت اسفناج در خانه، انتخاب گلدان مناسب و آماده‌سازی بستر کاشت اولین و مهم‌ترین گام است. بیایید با جزئیات دقیق این مرحله آشنا شویم.

ابعاد مناسب گلدان برای اسفناج

اسفناج برخلاف ظاهر کوچک برگ‌هایش، دارای ریشه‌های عمیقی است که نیاز به فضای کافی دارند. برای پرورش موفق این گیاه، گلدانی با عمق حداقل ۱۵ تا ۲۰ سانتی‌متر انتخاب کنید. این عمق برای رشد مناسب ریشه‌ها ضروری است.

از آنجایی که هر گلدان کوچک تنها گنجایش یک بوته را دارد، بهتر است گلدان‌های دهانه پهن انتخاب کنید تا بتوانید چندین بوته را در یک گلدان پرورش دهید. برای کاشت ۳ یا ۴ بوته اسفناج، گلدانی با عرض حدود ۳۶ سانتی‌متر مناسب است.

حتی می‌توانید از جعبه‌های بزرگ میوه یا صندوق‌های چوبی نیز برای این منظور استفاده کنید.

نوع خاک و ترکیب پیشنهادی

برای رشد مطلوب اسفناج، خاک باید سبک و غنی از مواد آلی باشد. بهترین نوع خاک برای این گیاه، خاک لومی با زهکشی مناسب است. خاک باید قابلیت جذب آب را داشته باشد، اما از غرقاب شدن آن باید جلوگیری کرد.

ترکیب پیشنهادی برای خاک گلدان اسفناج:

• ۶۰ درصد خاک باغچه

• ۲۰ درصد ماسه

• ۲۰ درصد کود دامی پوسیده

اسیدیته (pH) مناسب خاک برای اسفناج باید بین ۶.۵ تا ۷ باشد. در صورتی که اسیدیته خاک به کمتر از ۶ برسد، ممکن است برگ‌ها و ساقه‌های گیاه زرد شوند.

نحوه زهکشی و آماده‌سازی اولیه

زهکشی مناسب یکی از مهم‌ترین عوامل موفقیت در کاشت اسفناج است. برای اطمینان از زهکشی مناسب، موارد زیر را رعایت کنید:

ابتدا مطمئن شوید گلدان شما دارای سوراخ‌های زهکشی مناسب است. سپس یک لایه نازک سنگریزه در کف گلدان قرار دهید تا از مسدود شدن منافذ زهکشی جلوگیری کند.

قبل از کاشت بذر، بافت خاک را نرم و یکنواخت کنید. برای این کار با استفاده از یک بیلچه کوچک، خاک را به عمق حدود ۲۰ تا ۲۵ سانتی‌متر زیر و رو کنید. این کار باعث هوادهی بهتر خاک و تسهیل نفوذ ریشه‌ها می‌شود.

برای افزودن مواد مغذی به خاک، می‌توانید کمپوست چای یا کود حیوانی پوسیده را با خاک مخلوط کنید. این مواد ضمن تأمین نیتروژن مورد نیاز گیاه، به حفظ رطوبت خاک نیز کمک می‌کنند.

کاشت بذر اسفناج در گلدان

پس از آماده‌سازی گلدان و بستر مناسب، اکنون زمان کاشت بذر اسفناج است. با رعایت نکات کلیدی زیر می‌توانید محصولی سبز و پرباری داشته باشید.

روش مستقیم یا نشاکاری

برای کاشت اسفناج در گلدان دو روش اصلی وجود دارد. در روش مستقیم، بذرها را مستقیماً در گلدان اصلی می‌کارید. روش دیگر، نشاکاری است که ابتدا بذرها را در سینی نشا کاشته و پس از رشد اولیه، به گلدان اصلی منتقل می‌کنید.

اگر روش نشاکاری را انتخاب می‌کنید، صبر کنید تا نشاها ۲ تا ۳ برگ واقعی تولید کنند، سپس آن‌ها را با دقت به گلدان اصلی منتقل کنید. این روش به خصوص در مناطقی با شرایط آب و هوایی متغیر مناسب است.

عمق مناسب کاشت بذر

عمق مناسب برای کاشت بذر اسفناج بین ۰.۵ تا ۲ سانتی‌متر است. اغلب منابع عمق حدود ۱ سانتی‌متر را پیشنهاد می‌کنند. در خاک‌های سنگین، بذرها را سطحی‌تر و در خاک‌های سبک، عمیق‌تر بکارید.

پس از کاشت، خاک اطراف بذر را کمی فشار دهید تا بذرها به خاک بچسبند. سپس روی بذرها را با لایه نازکی از کود دامی یا خاک بپوشانید و به آرامی آبیاری کنید.

فاصله‌گذاری بین بذرها

برای رشد مطلوب اسفناج، فاصله‌گذاری مناسب بین بذرها ضروری است. بین هر بذر اسفناج حدود ۸ سانتی‌متر فاصله قرار دهید. اگر می‌خواهید برگ‌های بزرگ‌تری برداشت کنید، این فاصله را به ۱۲ سانتی‌متر افزایش دهید. برای برداشت برگ‌های کوچک‌تر، فاصله را می‌توانید تا ۵ سانتی‌متر کاهش دهید.

توجه داشته باشید که کاشت متراکم باعث می‌شود گیاهان در هم رفته و رشد ضعیفی داشته باشند.

زمان مناسب برای کاشت

بهترین زمان برای کاشت اسفناج به منطقه آب و هوایی شما بستگی دارد. در مناطق معتدل، اسفناج را در بهار یا پاییز بکارید. در مناطق گرم مانند جنوب ایران، کاشت در اواسط پاییز تا زمستان مناسب‌تر است. در مناطق سردسیر، اواسط بهار زمان مطلوبی است.

اسفناج در دمای ۴ درجه سانتی‌گراد به بالا جوانه می‌زند و بهترین دما برای رشد آن بین ۱۰ تا ۲۷ درجه سانتی‌گراد است. با توجه به شرایط محیطی، بذر اسفناج معمولاً ۵ تا ۱۴ روز پس از کاشت جوانه می‌زند.

شرایط محیطی برای رشد بهتر

تأمین شرایط محیطی مناسب، نقش حیاتی در موفقیت کاشت اسفناج در گلدان دارد. این سبزی خوش‌طعم نیازهای خاصی برای رشد بهینه دارد که باید به دقت رعایت شوند.

نور مورد نیاز در فصول مختلف

اسفناج نسبت به سایر سبزیجات به نور کمتری نیاز دارد و می‌توان آن را در سایه-آفتاب پرورش داد. در کاشت پاییزه، گلدان را در مکان آفتابی قرار دهید زیرا روزها کوتاه‌تر و شدت نور کمتر است. برعکس، در بهار و تابستان، گلدانی را انتخاب کنید که مخصوصاً بعدازظهرها در سایه باشد. در مناطق گرمسیری، سایه بیشتری برای گیاه فراهم کنید.

دمای مناسب برای جوانه‌زنی و رشد

بذر اسفناج در طیف گسترده‌ای از دما، حتی ۴ درجه سانتی‌گراد، جوانه می‌زند. بهترین دما برای رشد اسفناج بین ۱۰ تا ۲۷ درجه سانتی‌گراد است. بسیاری از ارقام این گیاه می‌توانند دمای بین ۶- تا ۳۲ درجه سانتی‌گراد را تحمل کنند. با افزایش دما، احتمالاً باید گیاهان را به سایه منتقل کنید.

نحوه آبیاری و حفظ رطوبت خاک

هنگام پرورش اسفناج، از آبیاری بیش از حد خودداری کنید زیرا باعث پوسیدگی و بیماری‌های قارچی می‌شود. خاک را مرطوب نگه دارید اما غرقاب نکنید. زهکشی مناسب گلدان بسیار مهم است. در ماه‌های گرم تابستان، سایه و آب کافی تأمین کنید تا خاک خنک و مرطوب بماند.

کنترل گل‌دهی زودرس در گرما

در هوای گرم، اسفناج زود گل می‌دهد و شروع به تولید دانه می‌کند. این پدیده که «بولتینگ» نامیده می‌شود، هنگامی اتفاق می‌افتد که دمای خاک از حد مشخصی فراتر رود و گیاه به جای رشد برگ، به سرعت گل و بذر تولید می‌کند. برای پیشگیری، استفاده از ارقام مقاوم به گرما، مالچ‌پاشی خاک و آبیاری منظم برای خنک نگه داشتن خاک توصیه می‌شود.

مراقبت، تغذیه و برداشت

برای دستیابی به محصول مطلوب، پس از جوانه‌زنی بذرها، مراقبت و تغذیه مناسب گیاه اسفناج ضروری است. با رعایت اصول زیر می‌توانید برداشت موفقی داشته باشید.

کوددهی با کودهای آلی و شیمیایی

برای تقویت رشد اسفناج، در طول دوره رشد هر ۴ تا ۶ هفته یکبار از کود مایع متعادل استفاده کنید. از آنجا که اسفناج یک سبزی برگساره‌ای است، کودهای غنی از نیتروژن برای افزایش سطح برگ بسیار مؤثرند. برای کشت ارگانیک می‌توانید از ورمی‌کمپوست، کود مرغی، امولسیون ماهی یا کنجاله پنبه دانه بهره بگیرید [192، 203].

افزودن مالچ برای حفظ رطوبت

روی خاک گلدان حدود ۱.۵ سانتی‌متر مالچ ریز بریزید تا علاوه بر حفظ رطوبت، از رشد علف‌های هرز نیز جلوگیری شود [191، 192]. مالچ همچنین به خنک نگه داشتن خاک کمک کرده و مانع گلدهی زودرس می‌شود.

زمان مناسب برداشت برگ‌ها

اسفناج معمولاً ۴۰ تا ۴۵ روز پس از کاشت آماده برداشت است. زمانی که گیاه حداقل ۵ تا ۶ برگ سالم با طول ۷ تا ۱۰ سانتی‌متر دارد، می‌توانید برداشت را آغاز کنید. برای اسفناج‌های کوچک‌تر (baby spinach)، وقتی طول گیاه به حدود ۱۳ سانتی‌متر رسید، برداشت کنید.

روش برداشت برای رشد مجدد

دو روش اصلی برای برداشت وجود دارد: می‌توانید فقط برگ‌های بیرونی را بچینید تا برگ‌های داخلی فرصت رشد پیدا کنند، یا کل گیاه را از نزدیک سطح خاک ببرید اما مراقب باشید تاج را قطع نکنید تا دوباره رشد کند. برای برداشت از قیچی باغبانی استفاده کنید.

نکات نگهداری پس از برداشت

اسفناج‌های تازه برداشت‌شده را بلافاصله به یخچال منتقل کنید. برگ‌های شسته نشده را می‌توانید ۵ تا ۷ روز در کیسه پلاستیکی در یخچال نگهداری کنید. برای نگهداری طولانی‌مدت، می‌توانید برگ‌ها را در فریزر قرار دهید که تا ۱۰ تا ۱۲ روز قابل استفاده خواهند بود.